Het accepteren van mijn Ferrari-motor

Met de snelheid

Ook de stilstand

Met de glans

Ook de pijn

Met het opvallen

Ook het wegblijven

Met het deelnemen

Ook het toekijken

Van schittering tot stilstand

Zoef, daar schoot hij voorbij! Getraind tot op de velgen, kundig door de bochten. De lak schitterde in de zon, terwijl hij op hoge snelheid voorbijreed. In 2,9 seconden naar 100km/u en met een maximum van 340 km/u. Op deze snelheid kon de Ferrari genieten van het voorbijschietende landschap. Het gaf hem een nieuwe perspectieven op de werkelijkheid. De vergezichten verwonderde hem, terwijl de motor in hem gierde van enthousiasme over het gebruik van z’n kunnen. Wat een topdag!

Een dag later, stond hij stil. Zwijgend staarde hij in de leegte terwijl er aan zijn motor gesleuteld werd. Het grote onderhoud was begonnen. De olie werd aangevuld en de motor werd grondig schoongemaakt. Vandaag geen snelheid, maar herstel. Vandaag geen nieuwe perspectieven, maar herbeleven van wat is. Vandaag geen schittering, maar berusting. Vandaag even niet.

Leven met een Ferrari-motor

Misschien herken je wel iets van dit gevoel; de ene dag barst je van de energie en kom je op hoge snelheid tot de meest wonderlijke creatieve inzichten en de volgende dag ben je uitgeput, leeggezogen en doet je hele lichaam pijn.

In de flow doe ik werk voor een week zonder overuren te maken en een andere dag word ik zo uitgeput wakker dat ik al mijn wiskracht moet gebruiken om uit bed te komen.  Soms ontplof ik van de energie, terwijl ik het volgende moment als een pudding in elkaar zak. Het ene moment kan ik niet stilzitten van enthousiasme, praat ik op hoge snelheid en hoog niveau en kan ik mezelf amper volgen. Het volgende moment struikel ik al stotterend over m’n woorden of voelt mijn brein zo mistig dat ik de woorden niet kan vinden. Ik ken geen gebalanceerde energiestroom. Er zit niks tussen 0 en 100 (behalve dan die 2,9 seconden).

Het grootste deel van mijn leven heb ik mij verzet tegen deze ogenschijnlijk random energie-wisselingen. Het was onvoorspelbaar voor mezelf en vooral voor mijn omgeving. Ik schaamde mij ervoor dat ik vandaag heel veel kan en morgen niks. Het is lastig in de communicatie, omdat ik niet duidelijk kan maken waar iemand met mij aan toe is. Hierdoor had ik het gevoel de ander steeds tot last te zijn – het kan maar zo omslaan dus je weet niet wat je aan mij hebt…

Vanuit de overtuiging dat ik ‘onbetrouwbaar’ was, paste ik me aan. Uit man en macht deed ik mijn best om de Ferrari-motor die ik gekregen heb als biologische bedrading, te veranderen in een stabiele stoomtrein of gezellige gezinswagen die – wanneer ze eenmaal op gang zijn – wel door blijven tuffen. ‘Dan’, zo dacht ik ‘zou ik een fijn leven kunnen leiden en zouden mensen mij begrijpen. Dan kan ik er misschien bij horen’.

Hyper Brain – Hyper Body

Net zoals verschillende auto’s op een verschillende manier worden aangedreven, verschillen ook mensen in hun aandrijving, omdat ze verschillen in bedrading. Een kenmerk van hoogbegaafdheid is het hebben van een ‘hyper brain en hyper body’. Dit wil zeggen dat de bedrading intens is afgesteld – zowel voor hun lichaam als voor hun geest. Het kunnen en het onkunde wisselen elkaar daarom snel af. Levensenergie en ziekte horen dan bij elkaar.

Dąbrowski legde dit uit aan de hand van vijf overprikkelbaarheden:

• Emotionele overprikkelbaarheid gaat over het hebben van een breed scala aan genuanceerde, diepgaande, veelzijdige en heftige emoties. 

• Intellectuele overprikkelbaarheid richt zich op het denken en kan zich uiten in leerhonger en een sterke wil om ‘te weten’. 

• De verbeeldende overprikkelbaarheid gaat over het sterke vermogen om te conceptualiseren en te visualiseren. Er is sprake van een grote fantasiewereld. 

• Sensuele overprikkelbaarheid heeft betrekking op het intens waarnemen van zintuigelijke prikkels en het opmerken van details daarin. 

• De psychomotorische overprikkelbaarheid wordt gekenmerkt door een grote hoeveelheid fysieke energie, een liefde voor bewegen, snel praten en rusteloosheid.

Deze overprikkelbaarheden kunnen zich uiten op verschillende manieren. De vergelijking met een Ferrari-motor helpt hierbij, daarom schets ik vanuit die vergelijking een voorbeeld-ervaring van wat ik herken bij mijzelf aangevuld door wat ik zie bij cliënten.

Wanneer de Ferrari op het circuit rijdt, zit de hoogbegaafde persoon in een energie-flow. De emoties stromen als een warme zee door je heen. Je voelt jezelf en de ander goed aan en weet hierdoor contact te leggen met oog voor het verschil. Het is een verbindende kwaliteit. Het intellect vormt nieuwe theorieën uit elke ervaring die je opdoet, alle informatie is een verrijking voor het ‘weten’ en het ‘kennen’. Vanuit een grote liefde voor de wijsheid ontstaat een rijk wereldbeeld met nieuwe inzichten waar komende generaties ook iets aan hebben. Vanuit de verbeeldingskracht worden er werelden geschept waardoor zowel jijzelf als anderen nieuwe taal en ervaringen krijgen voor dat wat er in hen leeft of dat wat er in de wereld wordt waargenomen. Je geniet intens van elke zintuigelijke waarneming en verwondert je over de schoonheid van het leven. De energie stroomt door je lijf en op hoge snelheid blijf je in beweging – zoals een kind op ontdekkingstocht.  

De motor van een Ferrari heeft echter ook veel onderhoud nodig. Om betrouwbaar te blijven op de weg en niet te crashen is het nodig dat de Ferrari veel tijd doorbrengt in de garage. Daar staat hij stil. Veel hoogbegaafden slaan dit deel over. De vergezichten op het circuit zijn zo mooi; het leven wat je voelt stromen wanneer de wind langs de glanzende lak blaast is zo’n zegen; dat op tijd aanvoelen dat de olie aangevuld moet worden, iets is wat je bewust moet leren. Wanneer je dit zelf niet doet, doet de Ferrari-motor dit wel voor je. Gewoon door ermee op te houden. Het onderhoud en het herstel zijn namelijk net zo’n volwaardig onderdeel van deze motor als de snelheid en de uitzonderlijke prestaties.

In de gedwongen stilstand kunnen emoties je overspoelen als een vloedgolf. Het voelt alsof ze je breken tot je uit elkaar spat en al je zekerheden in rook zijn opgegaan. Het intellect gebruik je dan tegen het leven, als instrument om angstig controle te houden op alle eenzaamheid die je zo diep voelt. De verbeeldingskracht kan ervoor zorgen dat je feit en fictie niet meer kan scheiden, waardoor paniekaanvallen, dissociatie of psychoses geen vreemd gevolg zijn. De zintuigelijke overspoeling zorgt voor vervreemding van je lijf, omdat het simpelweg te pijnlijk is om te verdragen. In plaats van onuitputtelijke energie kom je stil te staan, niet meer in beweging te krijgen. Het is buitengewoon pijnlijk!

Aanpassingspijn

Door mijn leven lang m’n best te doen van mijn Ferrari-motor een gezellige gezinswagen te maken, onderdrukte ik de behoeften die mijn motor heeft om gezond te functioneren. De energie-uitschieters – en dan vooral de tijd van stilstand – werden hierdoor heviger. Zo heftig zelfs, dat mijn lichaam ziek werd. Ik ondervond letterlijke aanpassingspijn. Op jonge leeftijd ontwikkelde ik hierdoor bijvoorbeeld een auto-immuun ziekte.

Hierin ben ik geen uitzondering. Het niet accepteren van de Farrari-motor horen, kan leiden tot toxische stress. Je gaat immers dwars tegen je eigen natuur in. De hyper brain – hyper body theorie laat zien dat een lichaam en geest wat al beraad is met intensiteit, ook intens reageert op deze gedwongen aanpassingen. Er kunnen ‘hyper’ reacties ontstaan zoals allergieën, auto-immuun ziekten, lichamelijke aandoeningen, psychische en psychiatrische problemen. Onderzoek laat zien dat dit significant veel vaker voorkomt bij hoogbegaafden – omdat ze vaak niet leven naar de behoeften van hun bedrading. Ofwel omdat ze niet weten dat dit nodig is, ofwel omdat ze niet weten hoe dit moet, ofwel omdat ze het gevoel hebben dat dit niet kan in deze wereld. Met aanpassingspijn tot gevolg.

Het accepteren van mijn Ferrari-motor

Een Ferrari-motor functioneert betrouwbaar wanneer hij zowel hard mag rijden, als tijd mag nemen voor herstel. Ik functioneer het beste wanneer ik niet mijn best doe om een ‘stabiel’ energieniveau te hebben, maar oog heb voor mijn uitschieters. De uitschieters in energie horen bij mij, dus het is mijn taak mijn leven zo in te richten dat ik hier verantwoordelijkheid voor kan nemen.

Ik vind het geen gemakkelijke taak om hier verantwoordelijkheid voor te nemen. In de acceptatie van mijn Ferrari-motor kom ik daarom zowel vrijheid en opluchting, als verdriet tegen over dat ik het hiermee te doen heb.

De vrijheid maakt dat ik mijzelf toesta om hard te rijden op de momenten dat ik daar behoefte aan heb. Ik hoef me nu niet steeds meer aan te passen aan de snelheid van de andere auto’s op de weg. Dat is namelijk dodelijk vermoeiend. Dus kies ik omgevingen waar hard rijden mogelijk is. Het tegenkomen van anderen raceauto’s helpt mij daarbij.

Het verdriet over mijn Ferrari-motor komt voor uit het feit dat ik ook een deel van mijn leven aan de zijlijn sta. Omdat er veel onderhoud nodig is, moet ik verdragen dat ik sta toe te kijken hoe anderen auto’s voorbij tuffen terwijl ik even niet mee kan doen. Dat is pijnlijk. Het voelt eenzaam en alleen en dat hoort erbij.

Hoe dichter ik bij de acceptatie kom, hoe meer rust ik echter ook ervaar. Het is oké dat het zo werkt voor mij en het is oké dat ik niet altijd weet hoe ik hiermee om moet gaan. Hoe meer ik dit uitspreek en deel met andere auto’s op de weg of in de garage, hoe draaglijker de eenzaamheid wordt. Ik hoef mij nu steeds minder vaak terug te trekken op een onbewoond eiland, maar kan met alles wat erbij hoort in contact blijven.

Morgen zoef ik weer verder

Vandaag verdraag ik de stilstand

Een moment van woordeloos bezinnen

Omdat ik het even niet weet

Met dank aan mijn man – een groot auto liefhebben en mijn steun in de zorg voor mijn Ferrari-motor